Nawożenie roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Nawożenie upraw, a zanieczyszczenie wód / Irena Burzyńska
(Wieś Mazowiecka 2019 nr 5, s. 3)
Stosowanie głównych makroskładników NPK (wieloskładnikowe nawozy mineralne, tj. azot, fosfor i potas) pod uprawę roślin zwiększa ich wzrost, plonowanie i rozwój. Jednak niewłaściwe stosowanie tych składników może wpływać niekorzystnie na środowisko glebowo-wodne.
Przyczyny zwiększające ryzyko migracji składników nawozowych oraz eutrofizację (przeżyźnienie) wód powierzchniowych to:
- stosowanie zbyt dużych dawek nawozów mineralnych pod uprawy
- stosowanie nawozów w nieodpowiednich terminach i warunkach atmosferycznych
- odpływ ścieków z terenów nie skanalizowanych
- niewłaściwe składowanie nawozów naturalnych na nieutwardzonej powierzchni gruntu.
Za zanieczyszczenie, zwłaszcza wód z terenów rolniczych odpowiadają głównie składniki nawozowe tj. azot i fosfor.
- Azot - mineralne formy azotu są pobierane przez system korzeniowy roślin bezpośrednio z roztworu glebowego. Nadmierne ich stężenie w roztworze glebowym – znacznie przekraczające potrzeby roślin - może sprzyjać ich wymywaniu do wód powierzchniowych i gruntowych. Azot jest pierwiastkiem o znacznej ruchliwości
i łatwo przemieszcza się do wód, stanowiąc zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. - Fosfor – nadmiar niewykorzystanego fosforu w roztworze glebowym może podlegać spływowi powierzchniowemu do wód lub wędrować w głąb gleby.
Objawy świadczące o eutrofizacji wód powierzchniowych to: mętna woda, zgniły zapach wody, przykry odór ze zbiornika, intensywny rozrost roślinności przybrzeżnej zbiornika.
Sposoby na zmniejszenie zagrożenia „przeżyźnienia wód” i ich eutrofizacji
w gospodarstwie rolnym to m.in.
- wykonywać raz na 3 lata analizy chemiczne gleby
- przechowywać nawozy naturalne na utwardzonych płytach obornikowych
- stosować nawozy naturalne i mineralne zgodnie z zasadami „Kodeksu dobrej praktyki rolniczej”
- wykaszać brzegi rowów melioracyjnych
- stosować właściwy płodozmian
- stosować racjonalne nawożenie mineralne upraw dostosowane do aktualnej zasobności gleby i określonych wymagań roślin uprawnych.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Kompleksowe nawożenie czereśni / Marta Rytel
(Sad 2019 nr 4, s. 85-89)
Czereśnie bardzo dobrze rosną na glebach o pH 5,6-6,8, natomiast na glebach kwaśnych słabo przyswajają większość składników pokarmowych. Najskuteczniejszym sposobem na odkwaszenie gleby jest wapnowanie, przy czym należy unikać wapnowania regenerującego, w momencie gdy podłoże jest już zbyt kwaśne. Najlepiej wykonać wapnowanie zachowawcze. Do przeprowadzenia tego zabiegu można użyć form tlenowych wapnia (na gleby cięższe) lub form węglanowych (na gleby lżejsze). Warto też stosować wapno magnezowe, które rozsiewa się przed głęboką orką w dawce 2,5-3t/ha, w momencie gdy pH spadnie poniżej 5,5 na glebach lekkich i poniżej 6,0 na glebach ciężkich.
Najczęściej wykorzystywanym nawozem naturalnym jest obornik, który zawiera dużą ilość składników mineralnych i substancji organicznych niezbędnych dla prawidłowego wzrostu roślin.
Nawożenie przed założeniem sadu powinno być oparte na wynikach analizy chemicznej gleby. W przypadku niskiej zasobności w składniki pokarmowe dawka fosforu powinna wynosić 300 kg/ha, a potasu 150-300 kg/ha. Przy średniej zasobności wartości te wynoszą 100-200 kg/ha. Dawki azotu są dostosowane do zawartości materii organicznej w glebie i powinny kształtować się na poziomie 1-20 g/m2 w pierwszych dwóch latach po posadzeniu drzew. Przy wysokiej zawartości próchnicy w pierwszym roku należy zastosować dawkę 10 gN/m2. Nawozy azotowe na całą powierzchnię w dawce 50-100 kg/ha można podawać do czwartego roku wzrostu czereśni.
W starszych sadach czereśniowych wskazane jest również stosowanie nawozów potasowych i magnezowych. Nawożenie azotem należy prowadzić corocznie. Dawki zależą od zawartości próchnicy i wynoszą od 20 kg (na glebach o zawartości próchnicy powyżej 2,5 proc.) do 100 kg (na glebach o zawartości próchnicy poniżej 1,4 proc.). W przypadku małej zasobności w potas zaleca się nawożenie w dawkach 80-120 kg/ha, a przy średniej – 50-80 kg/ha. Azot, potas i fosfor powinny być wysiane wczesną wiosną, najlepiej 5 tygodni przed kwitnieniem. Warto też pamiętać, że czereśnie silnie reagują na niedobory magnezu. Zalecana dawka MgO wynosi 60-120 kg/ha.
Nawożenie dolistne jest wskazane w warunkach ograniczonej możliwości pobierania składników z gleby. Zabiegi te należy jednak traktować jako uzupełnienie nawożenia doglebowego i przeprowadzać tylko w razie uzasadnionej konieczności. Dokarmianie dolistne cynkiem należy rozpocząć w momencie pękania pąków. Przed kwitnieniem ważną rolę odgrywa też magnez i molibden. Od fazy białego pąka drzewka opryskuje się nawozami borowymi. Wskazane jest również nawożenie dolistne fosforem. Podczas kwitnienia wzrasta zapotrzebowanie na azot i potas, natomiast po kwitnieniu – na żelazo. Stosowanie dolistnych preparatów wapniowych w sadach czereśniowych jest zabiegiem rutynowym. Wykonuje się go w odstępach 7-14 dni po ukazaniu się zawiązków do dwóch tygodni przed zbiorem.
Po zbiorze zaleca się stosowanie preparatów zawierających azot, bor, cynk, magnez i potas. Po cięciu dobrze jest wykonać 3-4 zabiegi uwzgledniające wskazane wcześniej składniki pokarmowe, w odstępach 7-14 dniowych.
Oprac. Joanna Radziewicz
Współtwórcy plonu / Anna Rogowska
(Wieś Kujawsko-Pomorska 2019 nr 5, s.15)
Żyzność gleb determinuje plonowanie roślin uprawnych. Od kondycji gruntu zależy rentowność produkcji. Tylko ziemia o odpowiednich właściwościach chemicznych i fizycznych, charakteryzująca się wysoką aktywnością mikrobiologiczną może zagwarantować roślinom odpowiednie warunki wzrostu. Zawartość materii organicznej w glebie w dużym stopniu zależy od systemu uprawy roli, zmianowania i nawożenia. Nadmierna chemizacja i intensywna uprawa negatywnie wpływają na bioróżnorodność ekosystemu glebowego. Nie tylko pogarszają właściwości i redukują aktywność mikroorganizmów, ale też prowadzą do kumulacji niebezpiecznych związków. Są też odpowiedzialne za namnażanie się patogenów, które w coraz większym stopniu są odporne na działanie środków ochrony roślin.
W celu ograniczenia stosowania nawożenia mineralnego i redukcji używanych pestycydów warto korzystać z innowacyjnych technologii, które nie tylko w znaczący sposób zwiększą ilość składników pokarmowych, ale i poprawią jakość gleb. Przykładem może być zastosowanie innowacyjnych produktów zawierających konsorcja pożytecznych mikroorganizmów.
Oprócz wykorzystania obornika, prawidłowego zagospodarowania resztek pożniwnych, stosowania odpowiednich płodozmianów i uprawy międzyplonów na zielony nawóz warto rozważyć włączenie do agrotechniki zabiegów poprawiających jakość gleb, a przede wszystkim stosowania preparatów zawierających mikroorganizmy.
Oprac. Joanna Radziewicz
