Ochrona owoców i warzyw
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Integrowana ochrona grochu siewnego przed szkodnikami / Dorota Bučar
(Pomorskie Wieści Rolnicze 2019 nr 7/8 s. 21-24)
Charakter i zakres szkód wyrządzanych przez szkodniki grochu zależy od ich liczebności, terminu pojawu i fazy rozwojowej roślin. We wczesnych fazach na polach mogą pojawić się oprzędziki i inne szkodniki glebowe. W okresie rozwoju wegetatywnego plantacje mogą być atakowane przez mszyce i wiciorniastki, natomiast w czasie kwitnienia przez strąkowca grochowego i pachówkę strąkóweczkę.
Dorosłe oprzędziki żerują na plantacjach wieloletnich roślin bobowatych, na miedzach, pod darnią w glebie. Pojawiają się najwcześniej, bo już w kwietniu. Samice składają jaja na liście lub do gleby wokół roślin żywicielskich na przełomie maja i czerwca. Larwy najpierw żerują w bulwach korzeniowych, a potem w silniejszych korzeniach. Ich rozwój trwa około 30-55 dni. Nowe pokolenie pojawia się w lipcu, zimuje w glebie. Główną metodą ograniczającą liczebność oprzędzików jest właściwa agrotechnika, zwłaszcza stosowanie mechanicznych uprawek gleby po zbiorze. Nie należy zakładać upraw w sąsiedztwie wieloletnich roślin bobowatych. W miarę możliwości zaleca się przyspieszenie terminu siewu, by rośliny w momencie pojawiania się szkodnika miały wykształcone liście. Po zaobserwowaniu około 10 proc. roślin z widocznymi wżerami w liściach powinno się wykonać opryski odpowiednimi środkami ochronnymi.
Mszyce grochowe wysysają soki z liści, mogą też żerować na kwiatach i młodych strąkach. Ich jaja zimują w wieloletnich roślinach bobowatych. Wiosną wylegające się larwy atakują młode pędy. Na przełomie maja i czerwca, a potem pod koniec okresu wegetacyjnego pojawiają się formy uskrzydlone. Zakładając uprawę grochu siewnego należy unikać sąsiedztwa wieloletnich roślin motylkowych i nie dopuszczać do zachwaszczenia plantacji. Próg szkodliwości wynosi 5 mszyc na roślinę w fazie do 15 cm jej wysokości. Lustrację upraw powinno się prowadzić od początku maja.
Gąsienice pachówki strąkóweczki uszkadzają strąki grochu, wygryzają nasiona, zanieczyszczają odchodami i przędzą wnętrze strąka. W ciągu roku występuje jedno pokolenie tego szkodnika. Gąsienice zimują w glebie na głębokości około 10 cm. W maju przemieszczają się do wierzchniej warstwy, gdzie następuje przepoczwarzenie. Motyle wylatują na przełomie maja i czerwca. Występowanie tego szkodnika w dużym stopniu jest uzależnione od warunków pogodowych. Gdy jest ciepło i sucho jego liczebność jest ograniczona. Wzrasta w latach wilgotnych i chłodnych. Zbieranie i niszczenie uszkodzonych strąków i przyspieszenie terminu siewu sprzyjają ograniczeniu uszkodzeń. Zabiegi opryskiwania należy wykonać po 7-10 dniach od zaobserwowania pierwszych motyli. W momencie przedłużania się okresu ich lotu należy je powtórzyć po kolejnych 7-10 dniach.
Larwy paciornicy grochowianki żerują wewnątrz pąków kwiatowych, na młodych strąkach lub na liściach wierzchołkowych, wysysając soki z młodych tkanek. W sezonie występuje 1-3 pokoleń. Larwy zimują w kokonach w wierzchniej warstwie gleby, wiosną gdy temperatury są wyższe następuje ich przepoczwarzanie. Muchówki drugiego pokolenia pojawiają się w lipcu, a larwy drugiego pokolenia zimują wyłącznie w strąkach na powierzchni nasion. Zakładając uprawę należy zachować izolację przestrzenną minimum 400 m od upraw zeszłorocznych. Uprawki glebowe po zbiorze oraz głęboka orka niszczą zimujące larwy. Próg szkodliwości ekonomicznej wynosi 25-30 jaj na 1 m2 uprawy w okresie formowania się pąków kwiatowych.
Larwy miniarki ogrodówki żerują wewnątrz liści. W ciągu roku pojawiają się co najmniej 3 pokolenia. Przepoczwarzanie następuje na końcu korytarza larwialnego i jest widoczne przez skórę liścia. Zabiegiem ograniczającym występowanie tego szkodnika jest przede wszystkim niszczenie chwastów. Zwalczanie chemiczne dobrze jest zacząć w momencie pojawienia się pierwszych min.
Młode gąsienice rolnic żerują na nadziemnych częściach roślin, uszkadzając liście lub podcinając wschodzące rośliny. Starsze stadia gąsienic kryją się w glebie, nocą wychodzą na powierzchnię i podgryzają rośliny. Uszkadzają też części podziemne. Szkodniki zaczynają żerować wczesną wiosną. W maju i w czerwcu wylatują motyle. Samice składają jaja do gleby lub na rośliny. W zależności od pogody, mogą rozwinąć się 1-2 pokolenia w ciągu roku. Podstawową metodą ograniczającą ich występowanie jest prawidłowa agrotechnika. W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia zaleca się wykonanie kilku odkrywek glebowych o powierzchni 1 m3 na głębokość do 25 cm. (na 1 ha 10-16 odkrywek). Progiem zagrożenia jest obecność 4-6 gąsienic na 1 m2. Jeśli ich liczebność jest większa należy liczyć się z koniecznością przeprowadzenia zabiegów chemicznych i ze stratami w plonie. Liczebność rolnic można ograniczyć stosująca uprawki mechaniczne: podorkową wykonaną bezpośrednio po zbiorze i głęboką orkę jesienną.
Samica strąkowca grochowego składa jaja na formujące się strąki grochu. Po przepoczwarzeniu dorosły owad jesienią opuszcza nasiono i zimuje w ściółce, chociaż duża część pozostaje w nasionach i zimuje w magazynach. Szkodnik ten wydaje jedno pokolenie w ciągu roku. Strąkowca najczęściej zwalcza się od fazy kwitnienia do okresu dojrzewania nasion w strąkach. W celu pełnej ochrony zazwyczaj wymagane jest kilkukrotne opryskanie roślin insektycydem. Pierwszy zabieg powinno się wykonać w fazie kwitnienia, a kolejny w fazie dojrzewania nasion w strąkach. Należy też zadbać o dobrej jakości materiał nasienny oraz niszczenie resztek pożniwnych.
Oprac. Joanna Radziewicz
Integrowana ochrona jabłoni i grusz przed chorobami / Jan Rozenek
(Pomorskie Wieści Rolnicze 2019 nr 7/8 s. 47)
Najgroźniejszymi chorobami jabłoni i gruszy są parch jabłoni i gruszy oraz mączniak jabłoni. Integrowana ochrona przed nimi jest trudna i wymaga wiedzy dotyczącej określania okresów krytycznych, ich sumowania i podejmowania decyzji o wykonaniu oprysku właściwymi środkami.
W naszych warunkach pogodowych dużym zagrożeniem, szczególnie dla młodych drzewek, są choroby drewna i kory powodowane przez grzyby: zgorzele i raka drzew owocowych. Zapobieganie i leczenie tych chorób, przy zastosowaniu metod integrowanej ochrony, polega na usuwaniu porażonych pędów i zabezpieczeniu powstałych po tym zabiegu ran oraz wszystkich mechanicznych uszkodzeń farbą emulsyjną zewnętrzną z dodatkiem 2 proc. Topsinu M. Zaleca się stosowanie tego preparatu dwa razy w sezonie – po oprysku lub smarowania ran po cięciu, a następnie w razie potrzeby (np. po gradobiciu), a najlepiej około miesiąca przed zbiorem, co zabezpiecza owoce przed chorobami przechowalniczymi.
Groźną chorobą jest zaraza ogniowa. W zakażonych sadach stosuje się preparaty miedziowe. Pierwszy zabieg wykonuje się w okresie pękania pąków, a drugi w okresach krytycznych.
Oprac. Joanna Radziewicz
Fauna pożyteczna w sadzie ekologicznym / Małgorzata Sekrecka
(Sad Nowoczesny 2019 nr 6, s. 66-69)
W uprawach ekologicznych jedną z najważniejszych metod ochrony roślin przed szkodnikami jest wykorzystanie ich wrogów naturalnych, do których należą różnorodne gatunki drapieżne i pasożytnicze (parazytoidy). W sadach ekologicznych wśród pożytecznych stawonogów liczną grupę stanowią pluskwiaki różnoskrzydłe, siatkoskrzydłe, chrząszcze (biedronkowate, biegaczowate, kusakowate), muchówki, pająki oraz drapieżne roztocze
z rodziny dobroczynkowatych. Ważne są także parazytoidy mszyc, gąsienic i miodówek. Na uwagę zasługują również maleńkie błonkówki z kruszynkowatych, których larwy zjadają szkodniki. Pasożyty potrafią też pewną część życia spędzić na żywicielu wykorzystując go jako źródło pokarmu, niektóre żerują tylko na jednym konkretnym gatunku.
Trzeba pamiętać, że młodsze stadia rozwojowe zarówno drapieżców jaki i pasożytów różnią się wielkością i wyglądem od osobników dorosłych. W tej sytuacji warto poświęcić czas na ich obserwacje i zdobycie wiedzy jak je odróżnić od szkodników.
Liczebność pasożytów i drapieżców szacuje się przy użyciu różnych metod, z którymi można się zapoznać w niniejszym artykule.
Obserwacje wizualne najlepiej wykonywać w słoneczne dni przy temperaturze wyższej niż 10°C. Gdy jest upalnie lub chłodno albo pada deszcz, nasi sprzymierzeńcy szukają kryjówek, aby przeczekać niesprzyjającą pogodę.
Oprac. Aleksandra Szymańska
