Co wiemy o miodzie i pszczołach?
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Co wiemy o miodzie / Wioletta Chądzyńska
(Wieś Mazowiecka, 2020 nr 5, s 23)
Miód to produkt roślinny jak i pszczeli, powstaje bowiem z kwiatowego nektaru, zmodyfikowanego przez organizmy pszczół. Następnie jest gromadzony w plastrach, w których miód dojrzewa. Życie pszczół zależy od źródła pożytku, czyli nektaru i spadzi. Nektar to wodnisty roztwór rozmaitych węglowodanów oraz niewielkich ilości białka, substancji mineralnych, kwasów, witamin, barwników i substancji zapachowych. Spadź występuje głównie na obszarach leśnych i wytwarzana jest przez pluskwiaki równoskrzydłe, żywiące się sokami roślinnymi (mszyce i czerwce). Ta słodka ciecz w postaci kropel wypływa z uszkodzonych komórek oraz płynnych odchodów owadów. Spadź, oprócz surowego cukru, zawiera przede wszystkim fruktozę i glukozę.
Zbierane przez pszczoły nektar i spadź są wstępnie trawione i konserwowane w celu chemicznej i fizycznej przemiany. Chemiczna przemiana cukrów następuje już w drodze powrotnej do ula. W organizmie owada poddawane są one działaniu enzymu (fermentu), który rozkłada (inwertuje) surowy cukier na fruktozę i glukozę. Mieszanka obu tych cukrów nosi nazwę cukru inwertowanego. Następnie pszczoły lotne przekazują, przyniesiony i już rozłożony, przyszły miód pszczołom ulowym. Przy okazji zostaje on poddany działaniu innych enzymów takich jak diastaza rozkładająca skrobię, katalaza, fosfataza i oksydaza. Wszystkie te substancje, jak również hamująca rozwój bakterii inhibina oraz witaminy, domieszane w śladowych ilościach powodują, że z czasem następuje chemiczne przekształcenie zebranych przez pszczoły produktów wyjściowych w gotowy miód. Ponadto ilość wody zawarta w nektarze i spadzi, podczas przerabiania, spada do 17-20 %.
Miód poza rozszczepionymi cukrami, wzbogacony jest przez pszczoły wartościowymi dodatkami, takimi jak: kwasy (aminokwasy, kwas cytrynowy, jabłkowy, mrówkowy, bursztynowy) oraz minerały głównie (potas, sód, wapń, magnez, chlorki, siarczany, fosfaty) oraz witaminy z grupy B, itd. Do składników dodatkowych zaliczają się głównie substancje smakowe i zapachowe oraz inhibina i, w znacznej mierze, enzymy. Miody dzielimy na nektarowe (kwiatowe) i spadziowe (leśne). Z kwiatowych znane są przede wszystkim: rzepakowy, wrzosowy, miód z mniszka i akacjowy. W sadach owocowych i szczególnie na obszarach pożytków kwiatowych pszczelarz zbiera jednak najczęściej miód wielokwiatowy, ponieważ kwitną tam jednocześnie lub krótko po sobie różne rośliny pożytkowe.
Oprac. Martyna Niewiadomska
Znaczenie pszczoły miodnej i dzikich zapylaczy w rolnictwie / Piotr Michalik
(Wieś Mazowiecka 2020 nr 4, s. 14-15)
Według światowych specjalistów, pszczoły miodne przynoszą duże korzyści gospodarce człowieka jako zapylacze roślin entemofilnych. Zapylenie przez pszczoły powoduje nie tylko zwiększenie plonów (nawet o 50 proc.), ale także polepszenie ich jakości.
Dobranie odpowiedniej odległości usytuowania pasieki zwiększa możliwości zapylania naszych upraw, tym bardziej, że owady te mają tylko 44 dni w roku kiedy mogą zebrać nektar i zapylić rośliny.
Wspieranie owadów zapylających leży więc w naszym interesie. Dobrze jest stworzyć im odpowiednie warunki bytowania, poprzez tzw. użytki ekologiczne. Mogą to być miedze, nieużytki, zadrzewienia śródpolne, kępy krzewów lub obrośnięte dziką roślinnością zbiorniki wodne. Na ten cel dobrze by było przeznaczyć 5-7 proc. powierzchni gospodarstwa rolnego.
Użytki te są wykorzystywane nie tylko przez zapylacze, ale często również przez owady drapieżne i pasożytnicze, które są naturalnymi wrogami szkodników roślin uprawnych. Rolnicy i pszczelarze powinni sami dosadzać obszary użytków ekologicznych roślinami pożytkowymi.
Oprac. Martyna Niewiadomska
