Zdrowie zwierząt
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Choroba niebieskiego języka – naciera w Europie / Krysztof Rypuła
(Top Agrar Polska 2016 nr 1, wkładka Top Bydło s. 26-28)
W wyniku wybuchu serotypu 8 BTV (choroba niebieskiego języka) na farmie w regionie Allier we Francji tamtejsze władze planują szczepienia ok. 1,3 mln zwierząt. We Francji w 2015 r. zanotowano 37 przypadków BTV u bydła.
Transport zwierząt, w tym import i eksport oraz zmieniające się warunki klimatyczne są przyczyną ujawnienia się coraz to nowych jednostek chorobowych, czego przykładem jest BTV. Wirus jest przenoszony przez owady ssąco-kłujące z rodziny kuczmanów, występuje w 25 filogenetycznych odmianach powodując chorobę zakaźną, niezaraźliwą, u zwierząt domowych i dzikich przeżuwaczy.
Wirus BTV na stałe występuje w krajach afrykańskich. W Europie sytuacja u dzikich przeżuwaczy i bydła hodowlanego jest zróżnicowana. Został niemal całkowicie wyeliminowany z centrum i północy Europy, lecz nadal krąży w części południowo-wschodniej.
Główne objawy BTV to spadek produkcji mleka, stan zapalny spojówek i obrzęk języka (siny język). Diagnostyka oparta jest na badaniach serologicznych i PCR. Najkorzystniejszym rozwiązaniem powstrzymania dalszej ekspansji BTV jest monitorowanie występowania choroby i stosowanie efektywnych szczepionek.
W Polsce do dziś nie stwierdzono przypadków rodzimego zakażenia, a jedynie identyfikowano zwierzęta, które uległy zakażeniu przejściowemu. Pozwala nam to na swobodne przemieszczanie zwierząt do wszystkich stref oraz brak wskazania do podjęcia szczepień ochronnych, dlatego też choroba ta nadal znajduje się na liście chorób zwalczanych.
W przypadku stwierdzenia zakażenia zwierząt BTV, czyli wykrycia w organizmie zwierząt zarazka lub materiału genetycznego wirusa, wdrażane jest dochodzenie epizootyczne, mające na celu ustalenie źródeł zakażenia oraz ewentualnego rozprzestrzeniania się wirusa na inne obszary kraju. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, czyli ustawą 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. 2004 nr 69, poz. 625) wyznaczone zostaje: ognisko choroby, okręg zapowietrzony, okręg zagrożony. Następnie w poszczególnych obszarach zostają podjęte stosowane działania mające na celu wykrycie, likwidację zwierząt zakażonych i zapobieganie dalszemu rozprzestrzenianiu się zakażenia.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Pozyskiwanie i wykorzystanie mleka klaczy / Romualda Danków i in.
(Przegląd Mleczarski 2016 nr 1, s. 45-48)
Fermy klaczy mlecznzch są zlokalizowane głównie na terenie krajów byłego ZSRR i w Mongolii, w mniejszym stopniu w krajach takich jak Węgry, Austria czy Niemcy. Zwierzęta te muszą być żywione specjalnymi mieszankami, zabezpieczającymi odpowiednią ilość białka, wapnia, fosforu i witamin.
W wyniku małej objętości wymienia, w porównaniu do możliwości wykorzystania mleka konieczne jest częste dojenie klaczy (5-6 razy dziennie w odstępach co 3 godziny). W najlepszym okresie laktacji czynność ta powinna być wykonywana 8 razy dziennie, a pod koniec laktacji 4 razy dziennie.
Dojenie klaczy rozpoczyna się zwykle pomiędzy 20 a 45 dniem laktacji i trwa co najmniej 5-6 miesięcy. Można je przeprowadzać ręcznie lub przy użyciu odpowiedniego sprzętu. Udój mechaniczny trwa około 1 minuty, ręczny 2-3 minut.
Na wydajność i skład mleka klaczy ma wpływ wiele czynników. Do najważniejszych należą: czynniki genetyczne (rasa, cechy osobnicze), fizjologiczne (okres laktacji, wiek, odstępy czasowe, stan zdrowia, stymulacja hormonalna) i środowiskowe (żywienie, warunki klimatyczne, pora roku). Klacze największą wydajność mleka osiągają między 11 a 15 rokiem życia, pomiędzy 2-3 miesiącem laktacji. Oprócz wieku duży wpływ na ilość mleka ma okres wyźrebienia (najlepiej w marcu i kwietniu).
Klacze ras lekkich produkują w pierwszych 12 tygodniach laktacji ilość mleka stanowiącą 3 proc. masy ich ciała i do 2 proc. masy ciała w trakcie następnych tygodni laktacji. Natomiast klacze ras cięższych i kuce produkują mleko w ilości odpowiednio 4 proc. i 3 proc. masy ciała. Klacze półkrwi wydzielają dziennie 10-12 dm3 mleka, a klacze ras ciężkich 15-20 dm3.
Mleko klaczy charakteryzuje się najmniejszą ze wszystkich zwierząt hodowlanych zawartością komórek somatycznych oraz bardzo małą ogólną ilością drobnoustrojów. Jest ono przezroczyste i słodsze od krowiego. Jak wykazały badania posiada wiele właściwości prozdrowotnych (choroby serca, układu krążenia, marskość wątroby, osteoporoza, choroby skóry, cukrzyca, migrena, choroby oskrzeli, wrzody żołądka, woreczka żółciowego i trzustki).
Jest środkiem pomocniczym w okresie przed szczepieniami oraz podczas leczenia antybiotykami, ułatwia detoksykację organizmu i spowalnia starzenie się komórek. Korzystnie wpływa na pracę mózgu i komórek nerwowych. Surowiec ten jest również wykorzystywany w pediatrii, do produkcji mieszanek mlecznych dla niemowląt, jak również do wyrobu koncentratów MMF i MMF forte z kolagenem i wapniem.
W ostatnich latach w krajach takich jak: Niemcy, Francja, Włochy, Austria i USA obserwuje się wzrost zainteresowania mlekiem klaczy ze względu na możliwość wykorzystania w żywieniu ludzi dorosłych oraz niemowląt i dzieci z alergią.
Znajduje zastosowanie również w przemyśle kosmetycznym, do produkcji kremów, mydeł, szamponów, balasów, płynów do kąpieli i pod prysznic. Jednak w dalszym ciągu są to wyroby marginalne.
Oprac. Joanna Radziewicz
