Podłoża do upraw
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Do bezglebowej uprawy / Jacek S. Nowak
(Hasło Ogrodnicze 2015 nr 12, s. 12-15)
W bezglebowych uprawach warzyw najczęściej wykorzystywane są podłoża inertne (mineralne) oraz organiczne. Podłoża inertne wykazują obojętność lub bierność chemiczną, są pozbawione składników mineralnych i nie stwarzają warunków do rozwoju patogenów w środowisku korzeniowym. Do najczęściej stosowanych w uprawie warzyw podłoży mineralnych należą: wełna mineralna (kamienna), perlit, keramzyt i piasek.
Jedną z podstawowych zalet podłoży inertnych jest utrzymanie stabilnych warunków powietrzno-wodnych w środowisku korzeniowym. Poza tym wpływają one na osiągnięcie wyższych ilościowo i jakościowo plonów, mniejsze zużycie wody i nawozów (o 30-40 proc.), wcześniejsze i bardziej wyrównane plonowanie, precyzyjne utrzymanie optymalnych poziomów składników mineralnych w systemie korzeniowym, ograniczenie występowania patogenów, umożliwiają nawożenie w układach zamkniętych z recyrkulacją pożywki. Podjęcie decyzji o uprawie bezglebowej wiąże się również z pewnymi utrudnieniami, do których można zaliczyć wysoki koszt jej założenia oraz możliwość wystąpienia chorób na skutek złej dezynfekcji pożywki w układach zamkniętych. Mogą pojawić się też pewne problemy związane z ochroną środowiska, odżywianiem roślin, dostosowaniem składu pożywek do technik nawożenia oraz sterowaniem fertygacją.
Wśród podłoży organicznych w bezglebowej uprawie warzyw najpopularniejsze są: torf wysoki, włókno kokosowe, kora drzew iglastych, włókno drzewne, trociny, słoma lub ich mieszanki. Dużą ich zaletą jest możliwość łatwej utylizacji oraz stosunkowo niska cena. W celu zapewnienia roślinom prawidłowych warunków wzrostu podłoże organiczne powinno charakteryzować się wysoką porowatością (85-95 proc. obj.), łatwością nawilżania oraz dużą pojemnością cieplną. Zawartość substancji organicznej w suchej masie powinna wynosić powyżej 40 proc. wagowych.
W uprawie bezglebowej oprócz właściwie dobranego podłoża istotne znaczenie ma również nawożenie, dostosowane nie tylko do wymagań roślin, ale również do cech wykorzystywanego podłoża. Właściwie prowadzona fertygacja uwzględniająca gatunek, okres uprawy, fazę wzrostu i rozwoju roślin oraz właściwości fizyczne podłoża pozwala na osiągnięcie wysokiego i dobrego jakościowo plonu oraz wydłużenie plonowania.
Oprac. Joanna Radziewicz
Uprawa w podłożu kokosowym / Jerzy Maciej Maciejewski
(Hasło Ogrodnicze 2015 nr 12, s. 16-18)
Wybierając odpowiedni rodzaj mat kokosowych należy wziąć pod uwagę zawartość włókien oraz chipsów i udział poszczególnych frakcji, dostosowując je do rodzaju uprawy i czasu użytkowania. Przy krótkotrwałych uprawach dobrze sprawdzają się maty z większą ilością kruszcu kokosowego. Im dłuży okres uprawy, tym więcej powinno być w podłożu włókna i chipsów.
Maty kokosowe występują w dwóch typach - płukane i niepłukane, przy czym te drugie po rozłożeniu w obiekcie należy samodzielnie przepłukać, wykorzystując do tego celu pożywkę EC. Zazwyczaj mają one odczyn lekko kwaśny, co ma pozytywny wpływ na pobieranie mikroelementów przez system korzeniowy. Zaletą tego typu podłoży jest również wyższa temperatura w stosunku do wełny mineralnej, co przyspiesza wzrost korzeni.
W macie kokosowej włóknisto-chipsowej pojemność powietrza sięga od 17 proc. do 30 proc. pojemności całej maty przy pełnym wysyceniu wodą, co w pewien sposób zabezpiecza korzenie przed zalaniem. Poza tym wykorzystanie tego typu podłoża pozwala na ewentualne błędy w nawożeniu i nawadnianiu roślin.
Warto pamiętać, że mata kokosowa jest podłożem dającym roślinom impuls wegetatywny, dlatego trzeba pamiętać o stałej kontroli ich wzrostu i rozwoju. Ponadto pozwala ona na silny rozwój systemu korzeniowego, dzięki czemu rośliny dobrze plonują i odznaczają się wysoką zdrowotnością.
Oprac. Joanna Radziewicz
Torf / Jacek Stępowski
(Hasło Ogrodnicze 2015 nr 12, s. 19-22)
Torf wysoki jest materiałem, który po odpowiednim uzupełnieniu makro- i mikroelementami jest uniwersalnym podłożem niemal dla wszystkich gatunków roślin. Surowiec ten ma odczyn kwaśny i wykazuje prawie całkowity brak przyswajalnych form składników. W jego składzie fizycznym znajduje się około 10 proc. materii stałej, do 70 proc. pojemności wodnej oraz do 40 proc. pojemności powietrznej, co zapewnia idealne warunki powietrzno-wodne dla korzeni uprawianych roślin.
W pierwszym etapie przygotowywania substratów, łączone są w odpowiednich proporcjach frakcje torfu cegiełkowego i frezowego lub frezowego i humintorfu. W zależności od przeznaczenia podłoża dodaje się również perlit, wermikulit, piasek lub glinkę głębinową. Substraty stosowane w ogrodnictwie muszą być przystosowane do wymogów uprawianych roślin, technologii produkcji, a przede wszystkim do wielkości pojemników.
Podłoże do produkcji rozsady powinno charakteryzować się drobną, wyrównaną strukturą, przepuszczalnością, wysoką pojemnością wodną i powietrzną oraz optymalną ilością składników pokarmowych.
Substrat przeznaczony do siewu w pojemnikach powinien cechować się drobną frakcją i składać z drobno mielonych torfów cegiełkowych i frezowych, wzbogacony w pełen skład mikro- o makroelementów, natomiast ten przeznaczony do ukorzeniania sadzonek dobrze, aby był wzbogacony w perlit.
Podłoże do doniczkowania, zwłaszcza roślin ozdobnych nie może być zbyt drobne, ponieważ będzie pochłaniało zbyt duże ilości wody, ani zbyt grube, gdyż sprawiałoby kłopoty przy napełnianiu doniczek. Z powodu specyficznych cech niektórych roślin (cyklamen, poinsecja) do podłoża dodaje się perlit zwiększający pojemność powietrzną i zapobiegający zagniwaniu korzeni. Wiele kwiatów wymaga zastosowania glinki utrzymującej składniki pokarmowe.
Do wypełniania dużych pojemników, donic i kontenerów służą substraty zawierające odpowiednią ilość frakcji drobnych do utrzymywania wody i frakcji grubych oraz włókna torfowe (cegiełkowe) zapewniające dużą ilość powietrza i zabezpieczające przed osiadaniem podłoża w czasie długiego okresu wegetacji.
Pomimo wielu poszukiwań, nie znaleziono 100-procentowej alternatywy dla toru. Nadal jest on najlepszym i najpopularniejszym podłożem dla rozsad roślin w pojemnikach.
Oprac. Joanna Radziewicz
Perlit / Andrzej Bembenista
(Hasło Ogrodnicze 2015 nr 12, s. 22-23)
Perlit pozwala na utrzymanie równowagi pomiędzy zawartością wody i tlenu, jak również wpływa na trwałość oraz stabilność chemiczną. Zaletą uprawy w tym podłożu jest łatwość kontroli nawadniania, natomiast wadą – natychmiastowe odzwierciedlenie błędów irygacyjnych na roślinach.
Wykorzystanie perlitu pozwala na szybkie nawodnienie zbyt suchego podłoża. Uprawa w tym podłożu wymaga częstego i obfitego podlewania, ale z mniejszą częstotliwością. Granulki perlitu mają pory wypełnione powietrzem, co chroni rośliny przed negatywnymi skutkami przelania.
W uprawach warzyw oraz kwiatów ciętych perlit jako substancja lekka i chemicznie obojętna oraz sterylna zastępuje torf i inne substraty. Dzięki temu, że rośliny są uprawiane w substancji pozbawionej składników pokarmowych, możliwe jest precyzyjne dawkowanie opracowanych pożywek i kontrolowanie tego procesu przez system komputerowy z programem do nawożenia roślin, według indywidualnego zapotrzebowania i składu poszczególnych gatunków i faz rozwoju roślin.
W produkcji ogrodniczej zazwyczaj wykorzystuje się perlit o granulacji 0-3 mm i 2-6 mm. Nowością są maty perlitowe z dodatkiem jałowego włókna drzewnego topora, które ma na celu stabilizację wody.
Oprac. Joanna Radziewicz
