Uprawa i nawożenie roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Jęczmień browarny – szczególne wymagania / Anna Rogowska
(Wieś Kujawsko-Pomorska 2018 nr 5, s. 6-7)
Ziarno jęczmienia browarnego służy do produkcji słodu jęczmiennego potrzebnego w procesie fermentacji alkoholowej piwa i whisky. Na cele browarnicze można uprawiać wyłącznie odmiany browarne, które ocenia się pod względem parametrów jakościowych słodu i brzeczki oraz cech ziarna.
Z uwagi na słaby system korzeniowy oraz krótki okres wegetacji gatunek ten ma dość duże wymagania dotyczące stanowiska. Korzystne są gleby kompleksu pszennego dobrego lub kompleksu żytniego bardzo dobrego, w dobrej kulturze. Najlepszymi przedplonami są rośliny okopowe lub oleiste. Odczyn gleby powinien wynosić co najmniej 5,5 pH na glebach średnich i 6 pH na glebach dobrych. Aby otrzymać pełne i wyrównane wschody należy wybrać wysokiej jakości materiał siewny. Ważne, by przestrzegać optymalnego terminu siewu.
Dobre plonowanie, poza takimi czynnikami jak rodzaj gleby, przedplon, termin siewu i obsada, w dużej mierze zależy od nawożenia oraz przebiegu pogody w okresie wegetacji, a głównie od ilości i rozkładu opadów, światła i temperatury.
Jeśli chodzi o nawożenie to jęczmień browarny ma duże wymagania w stosunku do magnezu, zalecane jest stosowanie fosforu i potasu, należy bardzo ostrożnie nawozić azotem, aby nie spowodować przekroczenia dopuszczalnej zawartości białka w ziarnie. Również dokarmianie dolistne jest ważnym elementem w uprawie tego gatunku, a celem standardowych zabiegów jest uzyskanie możliwie wysokiego plonu ziarna o wymaganej jakości.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Trawy do siewu późnoletniego / Elżbieta Stuczyńska
(Agrotechnika 2018 nr 6, s. 38-39)
Późnoletni termin siewu traw nie wpływa na zmniejszenie plonowania w latach pełnego użytkowania. Udane siewy późnoletnie zależą od: doboru odpowiednich gatunków, warunków siedliskowych i warunków termicznych panujących w danym regionie. Wśród ważniejszych traw późnoletnich wymienia się:
- życicę wielokwiatową – gatunek krótkotrwały, uprawiany najwyżej dwa lata. Jest trawą wysoką, luźnokępkową, bardzo konkurencyjną. Charakteryzuje się dużą plennością, dobrą smakowitością, dużą zawartością cukrów i bardzo dobrą strawnością. Nadaje się przede wszystkim do użytkowania kośnego. Jest wrażliwa na niskie temperatury, wymaga gleb wilgotnych, żyznych, w dobrej kulturze.
- życicę mieszańcową – należy do traw wysokich, luźnokępkowych, bardzo konkurencyjnych. Charakteryzuje się wysoką produktywnością, bardzo dobrą wartością pokarmową, dobrą smakowitością, dużą zawartością cukrów i białka w suchej masie. Jest zalecana do uprawy w płodozmianie polowym do dwu- lub trzyletniego użytkowania kośnego. W plonie głównym można zebrać 3-4 pokosy w roku.
- kupkówkę pospolitą – trawa wysoka, zbitokępkowa, o silnie rozwiniętym systemie korzeniowym, trwała, dobrze się kłosi. Rośnie na każdej glebie, z wyjątkiem murszów i jałowych piasków. Jest gatunkiem mrozoodpornym, azotolubnym i bardzo agresywnym. W mieszankach do obsiewania łąk nie powinna stanowić więcej niż 10 proc., a w mieszankach pastwiskowych nie więcej niż 8 proc. masy nasion.
- tymotka łąkowa – trawa wysoka, luźnokępkowa, trwała, o późnym terminie kłoszenia. Ma słabo rozwinięty system korzeniowy i jest umiarkowanie odporna na udeptywanie. Ze względu na małą konkurencyjność i powolny rozwój, powinna być stosowana w ilości nie mniejszej niż 10 proc. masy nasion na łąkach organicznych oraz 5 proc. na mineralnych.
Oprac. Joanna Radziewicz
Zapomniana czy nowa roślina oleista / Marta Rymarczyk
(Doradca – Małopolski Informator Rolniczy 2018 nr 5-6, s. 11-12)
Lnicznik siewny jest jedną z najstarszych rośli uprawnych należących do rodziny kapustowatych. Jako gatunek rośliny oleistej wyodrębnił się z lnu włóknistego. W Polsce znany był w uprawie już w okresie przedpiastowskim.
Korzeń lnicznika ma korzeń palowy, ze słabo rozwiniętymi korzeniami bocznymi, sięgający 40-60 cm. Kwiaty lnianki są drobne, żółte i tworzą grono. Po przekwitnięciu na szczycie łodygi tworzy się wielonasienna gruszkowata łuszczyna. Nasiona są bardzo drobne. Masa nasion zawiera się w przedziale 0,8 do 1,6 g. Zawierają przeciętnie 35% tłuszczu.
Po 1945 r. lnianka zajmowała drugie miejsce (po rzepaku) wśród roślin oleistych pod względem powierzchni uprawy. Z czasem została wyparta przez rzepak. Dzisiaj roślina na nowo wzbudza zainteresowanie w rolnictwie i przemyśle. Ma wiele zastosowań, z jej nasion otrzymuje się olej tzw. „rydzowy” o wysokiej zawartości (do 90%) wielonienasyconych kwasów tłuszczowych nadający się do spożycia i produkcji biopaliw. Olej rydzowy jest bardzo korzystny dla zdrowia, ma zastosowanie w kosmetyce.
W uprawie lnicznik charakteryzuje się wieloma zaletami, m.in. dużymi zdolnościami adaptacyjnymi do środowiska, dzięki czemu może być uprawiany na glebach piaszczystych, zdegradowanych, na których zawodzą inne gatunki oleiste. Minimalna temperatura kiełkowania nasion wynosi 1oC, a optymalna 10-12oC, wschody następują po 8-10 dniach. Lnianka odznacza się większą wytrzymałością na mróz niż rzepak ozimy. Jest wytrzymała na przymrozki i niedobory wodne, ma małe wymagania glebowe. Najlepszym przedplonem dla lnicznika są okopowe uprawiane na oborniku. Termin siewu przypada między 10 a 20 września. Jest rośliną najbardziej odporną na choroby i szkodniki z roślin oleistych.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Najważniejszy pierwszy pokos / Łukasz Mioduszewski
(Wiadomości Rolnicze 2018 nr 5, s. 22-23)
Na ilość i jakość plonu ma wpływ nie tylko rodzaj i żyzność gleby, zasobność w wodę, zabiegi pielęgnacyjne i nawożenie, termin zbioru, wysokość koszenia, ale także technologie zbioru i konserwacji. Przytoczone czynniki mają ogromny wpływ na rozwój roślin, ich udział w runi łąkowej, skład chemiczny, strawność oraz przydatność do produkcji wysokowartościowych pasz.
Pogoda jest wyznacznikiem terminu pierwszego zbioru runi łąkowej, ponieważ na szybkość rozwoju i wzrostu traw duży wpływ ma temperatura gleby i powietrza. Określenie odpowiedniego terminu koszenia nie jest łatwe, na polskich łąkach przyjmuje się, że 50% dominujących gatunków traw musi być w fazie kłoszenia. Należy pamiętać, by podczas intensywnych, długotrwałych opadów deszczu nie kosić łąk. Wpływa to bowiem niekorzystnie na proces suszenia oraz wywołuje straty składników mineralnych wymywanych przez deszcz.
Zbyt niskie koszenie runi łąkowej jest niekorzystne, ponieważ powoduje zanieczyszczenie paszy, obniża jakość kiszonki i sianokiszonki oraz wpływa na słabsze odrastanie runi. Wysokość koszenia ma większe znaczenie dla rozwoju wzrostu i wielkości plonu, a mniejsze dla wartości pokarmowej. Koszenie na wysokości 5-6 cm jest wskazane ze względu na trwałość runi użytków zielonych. Koszenie poniżej 5 cm przyczynia się do wzrostu plonu, ale wpływa niekorzystnie na roślinę. Przy zbiorze ostatniego pokosu ruń łąkową należy skosić na wysokości 7-8 cm, co pozwoli na szybszy odrost roślin i dostateczne zgromadzenie materiałów zapasowych koniecznych do dobrego przezimowania.
Wybór technologii zbioru zależy od wielkości i parku maszynowego jakim dysponuje rolnik. Zbiór jednoetapowy polega na koszeniu, rozdrobnieniu i przeniesieniu zielonej biomasy na środki transportu podczas jednego przejazdu. Zbiór dwuetapowy, wiąże się z koszeniem a następnie z podsuszaniem zielonki przeznaczonej do zakiszania.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Co wiemy o zapylaniu grusz? / Monika Bieniesz
(Sad Nowoczesny 2018 nr 4, s. 44-46)
Kwiaty gruszy są kwiatami pyłkowymi, co oznacza, że produkują śladowe ilości nektaru. Dodatkowo, w przypadku wielu odmian zapach kwiatów jest mało atrakcyjny dla pszczół, dlatego przywabiają one przede wszystkim muchówki.
Grusza kwitnie najczęściej 7-10 dni wcześniej niż jabłoń, co sprzyja wiosennym uszkodzeniom przez przymrozki. Jednak gdy przymrozek nie zniszczy wszystkich tkanek kwiatu, niektóre odmiany zawiązują owoce bez zapylenia, (przy zastosowaniu m.in. giberelin).
Grusza do zawiązania owoców dobrej jakości wymaga odmiany zapylającej. Najczęściej w jednej kwaterze sadzi się odmiany o zbliżonym terminie kwitnienia i dalekim pokrewieństwie.
Dla większości uprawianych w Polsce odmian dobór jako zapylaczy Konferencji, Faworytki i Bonkrety Williamsa jest skuteczny. Ich pyłek charakteryzuje się kiełkowaniem na poziomie 90 proc.
Od kilku lat w Europie wzrasta zainteresowanie uprawą grusz azjatyckich. Kiełkowanie w przypadku większości testowanych odmian jest bardzo wysokie. W wielu ośrodkach prowadzone są badania nad biologią odmian, które mają znaczenie przy zakładaniu kwater produkcyjnych. Wykazały one, że żadna z kilkunastu ocenianych odmian nie jest samopylna. Istnieją doniesienia, że wiele odmian azjatyckich można skutecznie zapylić odmianą Konferencja. W toku doświadczeń stwierdzono, że w przypadku zapylenia własnym pyłkiem dla wszystkich ocenianych odmian współczynnik PGI był niższy niż 2, co kwalifikuje je jako samobezpłodne. Natomiast zapylenie swobodne, gdzie owady miały możliwość naniesienia pyłku z wielu innych odmian kwitnących wskazuje, że nastąpiło efektywne zapłodnienie, które będzie skutkować dobrym plonem.
Oprac. Joanna Radziewicz
Śliwy japońskie do uprawy towarowej i amatorskiej / Zygmunt S. Grzyb
(Szkółkarstwo 2018 nr 3, s. 55-61)
Śliwa japońska jest uprawiana na szerszą skalę głównie w krajach Azjatyckich, Ameryki Północnej i Południowej oraz w niektórych krajach Europy, w tym w Polsce. Śliwy japońskie różnią się zdecydowanie od owoców odmian europejskich. Ich miąższ jest soczysty i bardzo aromatyczny, może być od białawozielonego po żółty, pomarańczowy i czerwony. Zaletami tych owoców jest duża wytrzymałość na transport i wyjątkowa trwałość. Są mało podatne na gnicie i odgniatanie.
Badania w sadach doświadczalnych Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa oraz w kolekcjach wykazały, że uprawa kilku odmian śliwy japońskiej może i w Polsce przynieść wymierne korzyści. Do takich należą m.in. Oishi-Wase, Santa Rosa, Superior, Formosa, Shiro, Chinka, Vanier, Fortuna, Black Amber, Casselman, Friar, Angeleno.
Można przyjąć, że wszędzie, gdzie rosną u nas wcześnie kwitnące morele, powinny również owocować śliwy japońskie. Największym zagrożeniem dla nich są surowe zimy i przymrozki wiosenne, ponieważ kwitną wcześnie. Prawie wszystkie odmiany tego gatunku są obcopylne. Większość odmian podlega infekcjom wirusowym, w tym szarce. Groźne są dla nich: rak bakteryjny i brunatna zgnilizna drzew pestkowych, a późne odmiany są silnie porażane przez dziurkowatość liści.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Kasztan jadalny (cz. 2) / Mieczysław Czekalski
(Szkółkarstwo 2018 nr 3, s. 14-19)
Do rodzaju kasztana jadalnego należy około 12 gatunków występujących na obszarach co najmniej umiarkowanie ciepłych. Średnie temperatury roczne na większości areału naturalnego występowania tego gatunku wynoszą 12-18oC, przy absolutnymi minimum - 8oC. Znosi cień, ale wymaga ciepła i wilgoci, preferuje umiarkowanie zacienione zbocza oraz glebę brunatną, kwaśną, zawierającą glinę, głęboką, żyzną i wilgotną. Źle znosi zawartość wapnia w glebie. Dzięki dużej zawartości azotu i składników mineralnych w liściach należy do roślin poprawiających jakość gleby.
Pierwszą punktową mapkę stanowisk uprawy kasztana jadalnego w Polsce (85 miejsc) opublikował Bronowicz w 1973 r. Obecnie (2018) szacuje się, iż kasztan występuje w około 130 miejscach. Uprawiany jest przede wszystkim w zachodniej i mniej licznie w środkowej części Polski. Spośród czynników klimatycznych dla kasztana jadalnego znaczenie ma niska temperatura ujemna w czasie surowych zim, powodująca przemarzanie młodych bądź podmarzanie starszych okazów. Drzewa w różnym stopniu przemarznięte szybko się regenerują i odrastają z pnia.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Zadbany pomidor / Teresa Sabat
(Działkowiec 2018 nr 6, s. 48-49)
Do najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie pomidorów należą: nawadnianie, podwiązywanie, odchwaszczanie, usuwanie pędów bocznych, cięcie, wspomaganie zapylania kwiatów, dokarmianie, ogławianie.
Pomidory są bardzo wrażliwe na niedobór wilgoci w glebie. Najwięcej wody potrzebują od początku kwitnienia do pojawienia się pierwszych czerwonych owoców. W przypadku niedoboru wilgoci może pojawić się sucha zgnilizna wierzchołków owoców. Podlewać należy ciepłą, odstałą wodą, najlepiej w godzinach przedpołudniowych. Od momentu posadzenia wodę dostarczamy pod korzenie, nie polewamy całych roślin.
Wysoko rosnące pomidory wymagają stosowania odpowiednich podpór. Podwiązywanie rozpoczynamy w momencie, gdy pędy roślin są na tyle długie, że mogą zostać połamane przez wiatr, zazwyczaj 3-4 tygodnie po posadzeniu.
Przy odchwaszczaniu należy uważać aby nie uszkodzić łodyg i korzeni. Stosując ściółkowanie można wyeliminować lub znacznie ograniczyć zachwaszczenie.
W uprawie pomidorów stosuje się cięcie pędów, które ma na celu ograniczenie wzrostu masy wegetatywnej i stosowane jest zwykle u odmian silnie rosnących. Często należy usuwać pędy boczne, które pojawiają się w kątach liści. Nadmierna liczba pędów i liści osłabia kwitnienie i wiązanie owoców oraz opóźnia owocowanie.
Pierwsze dokarmianie pomidorów należy wykonać po około miesiącu od posadzenia. Dobrze jest wykorzystywać gnojówkę roślinną lub kompost. Można też stosować nawozy mineralne.
Oprac. Aleksandra Szymańska
